Metoda oceny wartości hodowlanej owiec stad matecznych
Rutynowo prowadzona ocena wartości hodowlanej owiec ras matecznych w Polsce oparta jest o zmodyfikowany indeks selekcyjny, uwzględniający następujące cechy:
- masę ciała ocenianego jagnięcia w wieku 56 dni
- oraz plenność życiową owcy-matki.
Indeksy są zróżnicowane, w zależności od grupy rasowej owiec. Zmodyfikowane indeksy selekcyjne dla stad matecznych przedstawia poniższa tabela:
| Grupa rasowa | Indeks | Dokładność Indeksu |
|---|---|---|
| Merynos (MM) | I = 100 + 2.66*(M56 - m1) + 28.45*(PL - 1) | 0.41 |
| Owce długowełniste (DL) | I = 100 + 5.45*(M56 - m1) + 18.50*(PL - 1) | 0.50 |
| Owce nizinne (NN) | I = 100 + 15.09*(M56 - m1) + 24.15*(PL - 1) | 0.95 |
gdzie:
PL - plenność życiowa owcy-matki
m1 - średnia krajowe masa ciała jagnięcia w wieku 56 dni dla danej rasy i płci
Zastosowane wagi ekonomiczne:
- dla masy ciała - 9
- dla plenności życiowej owcy-matki - 270
Uwagi dodatkowe:
- Dla stad matecznych jeżeli standaryzowana na 56 dzień życia masa ciała jagnięcia przekracza 35 kg, we wzorze na indeks selekcyjny wstawiana jest wielkość 35.
- Plenność życiowa owcy - matki dla matek z jednym wykotem, przed wstawieniem do wzoru na indeks zwiększana jest o 0.1.
- Poczynając od roku 2009 zrezygnowano z korekty masy ciała jagnięcia w 56 dni (poprawka na płeć - przeliczanie na tryczki oraz na matki z liczbą wykotów od 2 do 4).
Wprowadzenie do oceny wartości hodowlanej owiec ras matecznych metody BLUP-AM jest konieczne. Indeksy selekcyjne nie uwzględniają bowiem wpływu czynników stałych (płeć osobnika, typ urodzenia, stado, liczba wykotów matki) oraz rodowodu. Metoda BLUP zastosowana została dla indeksu selekcyjnego traktowanego jak dodatkowa cecha określająca wartość użytkową ocenianego osobnika.
Stosowany w obliczeniach model matematyczny uwzględnia efekty stałe dla stada, płci, typu urodzenia osobnika oraz liczby wykotów matki. W pełnym zapisie macierzowym model ten wygląda następująco:
bs - efekty stad
bp - efekty płci
bt - efekty typu urodzenia ( pojedynczy, bliźniaczy )
bl - efekty liczby wykotów matki ( 1- 8)
a - wartości hodowlane (ocena wartości hodowlanej metodą BLUP)
e - błąd losowy
Xs - macierz incydencji dla stad
Xp - macierz incydencji dla płci
Xt - macierz incydencji dla typu urodzenia
Xl - macierz incydencji dla liczby wykotów matki
Z - macierz incydencji dla wartości hodowlanych
Jest to model jednozmienny, w którym cechę stanowi indeks wyliczany dla osobnika. Ocenie podlegają wszystkie jagnieta określonej rasy, ocenione w danym roku metodą indeksu. Tryki stadne uzyskują ocenę BLUP na podstawie wyników ich potomstwa. Ocenie podlegają osobniki ze stad, w których działają co najmniej 2 tryki stadne, po których uzyskano minimum 20 sztuk potomstwa.